Diagnostyka i leczenie bezdechu sennego

Zaburzenia oddychania podczas snu mogą być związane z zaburzeniami ośrodka oddechowego (w ośrodkowym układzie nerwowym), zaburzeniami drożności górnych dróg oddechowych lub być wypadkową obu tych przyczyn. Z tego powodu dzielimy je nazaburzenia ośrodkowe, obwodowe i mieszane.

Obturacyjny bezdech podczas snu czyli bezdech obwodowy (OBPS) wciąż jest chorobą mało znaną zarówno wśród pacjentów, jak i lekarzy, zwłaszcza podstawowej opieki zdrowotnej. Jest to choroba, którą rozpoznaje się na podstawie stwierdzenia podczas snu 5-15 przerw w oddychaniu w ciągu godziny, trwających dłużej niż 10 sekund lub 30 takich incydentów w ciągu nocy. 

Przyczyną jej jest spadek napięcia mięśniowego. U niektórych osób osłabienie napięcia mięśniowego w obrębie górnych dróg oddechowych jest tak duże, że zaburza normalne oddychanie. Wskutek zwiotczenia mięśni dochodzi do upośledzenia przepływu powietrza, ściany górnych dróg oddechowych„zapadają” się. Organizm zwiększa wysiłek oddechowy na przezwyciężenie tych oporów, czego wyrazem jest chrapanie. Wkońcu mięśnie dróg oddechowych zupełnie się zamykają i dochodzi do krótkotrwałego, najczęściej nieświadomego wybudzenia. 

Przy każdym zatrzymaniu oddechu spada wysycenie krwi tlenem i serce musi pracować szybciej. Przez to rośnie ciśnienie krwi, które nierzadko nie obniża się po rozpoczęciu normalnego cyklu oddechowego. Wniektórych wypadkach dochodzi do zakłócenia rytmu serca, tzn. serce bije nierówno, nawet z kilkusekundowymi przerwami. 

Przypuszcza się, że nagła śmierć u dorosłych w ogólnie dobrym stanie zdrowia związana jest z występującymi podczas snu zaburzeniami rytmu serca. O problemach pojawiających się podczas snu chory z reguły rano nie pamięta, i nie zdaje sobie sprawy ze swej choroby. 

Szacuje się, że ponad 450 tysięcy Polaków cierpi z powodu OBPS. Są to jednak tylko dane szacunkowe, oparte na podstawie badań przeprowadzonych w innych krajach gdzie ustalono, że na OBPS choruje około 2%. kobiet i 4% mężczyzn. 

Z powodu braku dostatecznej liczby aparatów, które umożliwiają ustalenie rozpoznania, nie ma u nas możliwości prowadzenia badań epidemiologicznych na szeroką skalę. 

Pierwsze przeprowadzone w Polsce badania w grupie około 600 osób powyżej 40 r.ż. wykazały obecność zaburzeń oddychania podczas snu u znacząco większej liczby badanych - u ponad 11 proc. (w tym 8,7% stanowili mężczyźni, a 2,5% kobiety).

Do najczęstrzych objawów bezdechu sennego należą: nieregularne i głośne chrapanie, bezdechy podczas snu, niespokojny sen, częste oddawanie moczu w nocy, pocenie się, koszmary senne, trudności w zasypianiu. 
Podczas dnia pacjentci skarżą się na: niewyspanie, uczucie ciągłego zmęczenia, nadmierną senność, poranne bóle głowy, bóle gardła, uczucie wysychania śluzówek jamy ustnej, osłabienie pamięci, osłabienie potencji, trudności w koncentracji, zwiększoną drażliwość i skłonność do depresji.

Przez wiele lat zagadnienia związane z bardzo głośnym chrapaniem i zaburzeniami oddychania w czasie snu oraz nadmierną sennością były przez medycynę traktowane z pewnym pobłażaniem. Zainteresowanie problematyką zaburzeń oddychania w czasie snu wzrosło pod wpływem obserwacji sugerujących istnienie związków pomiędzy zaburzeniami oddychania w czasie snu a chorobami układu sercowo-naczyniowego oraz częstością wypadków komunikacyjnych i wypadków w miejscu pracy. 

Obecnie wiadomo, że OBPS może być przyczyną rozmaitych powikłań i takich poważnych chorób jak:

• nadciśnienie tętnicze,
• niedotlenienie mięśnia sercowego powodujące chorobę wieńcową i zawały,
• zaburzenia rytmu serca,
• udary mózgu,
• przedwczesne zgony
• zaburzenia libido

Leczenie OBPS może być zachowawcze (obniżenie masy ciała, abstynencja alkoholowa, leczenie chorób wpływających na upośledzenie drożności górnych dróg oddechowych, unikanie spania w pozycji „na wznak”) lub inwazyjne (korekta laryngologiczna). 
Stosuje się również aparaty utrzymujące drożność górnych dróg oddechowych podczas snu oraz oddychanie pod stałym dodatnim ciśnieniem -„CPAP”.

Aby móc włączyć odpowiednie leczenie konieczne jest przeprowadzenie dokładnej diagnostyki u osób podejrzanych o występowanie zespołu obturacyjnych bezdechów sennych. 

Wychodząc naprzeciw dużemu zapotrzebowaniu na tego typu badania Szpital zakupił sprzęt do diagnostyki polysomnograficznej. Od grudnia 2005r. na Oddziale Otolaryngologicznym można dokonać pełnej diagnostyki jak 
i skorzystać z porady specjalistów. Warunkiem wykonania badania i późniejszego leczenia jest skierowanie 
od Lekarza Rodzinnego lub innego specjalisty

Ordynator Otorynolaryngologii
lek. med. Mariusz Oleksiak